Chứng chỉ lưu ký (Depositary Receipts – DR) là một kênh huy động vốn hấp dẫn cho các doanh nghiệp ở thị trường nước ngoài, đồng thời cũng mang đến cho nhà đầu tư cơ hội sinh lời tiềm năng. Vậy chứng chỉ lưu ký là gì và quy trình phát hành của nó như thế nào? Hãy cùng TraderSkill tìm hiểu chi tiết về đặc điểm và lợi ích của loại hình chứng chỉ đầu tư này.
Chứng chỉ lưu ký (DR) là gì?
Chứng chỉ lưu ký (DR) là một chứng chỉ có thể thương lượng, do ngân hàng phát hành, đại diện cho cổ phần của một công ty nước ngoài được giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán địa phương. DR cho phép các nhà đầu tư nắm giữ cổ phần ở nước ngoài mà không cần phải giao dịch trực tiếp trên thị trường quốc tế.
Hiểu một cách đơn giản, DR là giải pháp thay thế cho việc giao dịch trên thị trường quốc tế, giúp nhà đầu tư tiếp cận dễ dàng hơn với cổ phiếu của các công ty nước ngoài.
Đặc điểm của chứng chỉ lưu ký
Chứng chỉ lưu ký có những đặc điểm riêng biệt sau:
- Tiếp cận cổ phần quốc tế: Nhà đầu tư có thể nắm giữ cổ phần của các công ty nước ngoài mà không cần giao dịch trực tiếp trên thị trường nước ngoài.
- Đa dạng hóa danh mục đầu tư: DR cho phép đa dạng hóa danh mục đầu tư bằng cách mua cổ phiếu của các công ty ở các thị trường và nền kinh tế khác nhau.
- Giao dịch thuận tiện: Nhà đầu tư giao dịch thông qua các tổ chức tài chính lớn ở nước họ, giúp việc đầu tư trở nên thuận tiện và tiết kiệm hơn so với mua cổ phiếu trực tiếp ở thị trường nước ngoài.
Các hình thức chứng chỉ lưu ký
Hiện nay, có 4 hình thức chứng chỉ DR đang lưu hành trên thị trường:
Chứng chỉ lưu ký tại Mỹ (American Depositary Receipts – ADRs)
Khái niệm: ADR là chứng chỉ thể hiện quyền sở hữu cổ phần của một công ty nước ngoài, được giao dịch trên thị trường chứng khoán Hoa Kỳ. ADR cho phép nhà đầu tư Hoa Kỳ mua cổ phần nước ngoài ngay cả khi các công ty không thực hiện giao dịch xuyên biên giới.
Năm ra đời: Tháng 4 năm 1927, là loại chứng chỉ lâu đời nhất và có khối lượng phát hành, giao dịch lớn nhất trên thế giới.
Đơn vị tiền tệ: Đô la Mỹ
Phân loại:
- Sponsored ADRs: Được ngân hàng lưu ký phát hành dựa theo hợp đồng hỗ trợ phát hành DR với một tổ chức phát hành cổ phiếu.
- Unsponsored ADRs: Do ngân hàng lưu ký phát hành mà không có thỏa thuận trước với tổ chức phát hành cổ phiếu, tương ứng với số lượng cổ phiếu đang lưu hành ở nước ngoài.
Lợi ích:
- Nhà đầu tư hưởng lợi nhuận từ đầu tư vốn và cổ tức.
- Các công ty không có quốc tịch Mỹ vẫn có thể huy động vốn từ nhà đầu tư Mỹ mà không phải chịu bất kỳ quy định và hạn chế đầu tư của quốc gia sở tại.
Chứng chỉ lưu ký toàn cầu (Global Depositary Receipts – GDRs)
- Khái niệm: GDR là loại chứng khoán có thể chuyển nhượng, đại diện cho các chứng khoán cơ sở của một công ty không thuộc Hoa Kỳ (thường là cổ phiếu vốn chủ sở hữu).
- Năm ra đời: Giữa những năm 1990 của thế kỷ XX.
- Hoàn cảnh ra đời: Được phát triển dựa trên nền tảng của ADR nhưng dành cho thị trường mới nổi.
- Mục đích phát hành: Huy động vốn và đảm bảo đơn vị tiền tệ áp dụng có thể là đô la Mỹ hoặc đồng tiền quốc gia khác.
- Địa điểm niêm yết: Sở Giao dịch chứng khoán Châu Âu, Sở Giao dịch chứng khoán Luân Đôn, Sở Giao dịch chứng khoán Singapore,…
Chứng chỉ lưu ký địa phương (Local Depositary Receipts – LDRs)
- Khái niệm: LDR là chứng chỉ lưu ký được phát hành tại các thị trường chứng khoán địa phương, như Đài Loan, Hồng Kông, và các quốc gia khác, dựa trên mô hình ADR.
- Năm ra đời: Năm 2008.
- Mục đích phát hành: Mở rộng thị trường giao dịch chứng khoán đến các thị trường chứng khoán địa phương khác trên toàn cầu.
Hối phiếu lưu ký toàn cầu (Global Depositary Notes – GDNs)
- Khái niệm: GDN là bằng chứng xác nhận quyền sở hữu chứng khoán nợ trong nước của các nhà đầu tư nước ngoài. GDN là một dạng thỏa thuận không có bảo đảm.
- Năm ra đời: Năm 2008.
- Loại tiền giao dịch: Đô la Mỹ, thuận tiện cho thanh toán và giao dịch toàn cầu, đặc biệt là với các quốc gia không sử dụng Euroclear.
Ưu nhược điểm của chứng chỉ lưu ký
Ưu điểm
- Đa dạng hóa danh mục đầu tư: DR cho phép nhà đầu tư xây dựng chiến lược đầu tư hiệu quả với cổ phần của các công ty nước ngoài, giảm thiểu rủi ro bằng cách không tập trung quá nhiều vào một cổ phiếu hay lĩnh vực nào đó.
- Cung cấp quyền lợi như cổ phiếu phổ thông: DR mang lại quyền biểu quyết và cổ tức như cổ phiếu phổ thông, mở ra cơ hội tiếp cận các thị trường khó tiếp cận.
- Thuận tiện và tiết kiệm chi phí: Giao dịch DR giúp giảm chi phí quản lý và thuế so với việc mua cổ phiếu trực tiếp trên thị trường quốc tế.
- Cơ hội cho công ty quốc tế: DR giúp các công ty huy động vốn toàn cầu và khuyến khích đầu tư quốc tế.
Nhược điểm
- Không được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán: Chỉ các nhà đầu tư tổ chức mới được giao dịch DR.
- Tính thanh khoản thấp: Ít người mua và bán, dẫn đến thanh khoản kém và có thể phát sinh phí hành chính đáng kể.
- Rủi ro tiền tệ: Các khoản thanh toán cổ tức bằng Euro được chuyển đổi sang đô la Mỹ, chịu chi phí chuyển đổi và thuế, và biến động tỷ giá hối đoái có thể ảnh hưởng đến giá trị thanh toán cổ tức.
- Rủi ro kinh tế: Rủi ro suy thoái kinh tế, biến động chính trị, hoặc ngân hàng phá sản tại quốc gia nơi công ty nước ngoài đặt trụ sở có thể ảnh hưởng đến giá trị của DR.
- Rủi ro không được công ty hỗ trợ: DR có thể được rút bất cứ lúc nào, và quá trình bán cổ phiếu và phân phối số tiền thu được có thể kéo dài.
FAQ
Giao dịch nhận tiền gửi được thực hiện như thế nào?
Công ty niêm yết ở nước ngoài sẽ thuê một cố vấn tài chính để điều hướng các quy định khi muốn giao dịch nhận tiền gửi. Ngân hàng trong nước sẽ niêm yết cổ phiếu của công ty trên sàn giao dịch tại quốc gia nơi công ty đặt trụ sở, chẳng hạn như NYSE.
Chứng chỉ lưu ký bị đánh thuế như thế nào?
Cổ tức và lợi nhuận từ DR được trả bằng đô la Mỹ, trừ chi phí và thuế nước ngoài. DR có thể bị đánh thuế hai lần trừ khi có các biện pháp ngăn chặn điều này.
ADR “được tài trợ” là gì?
ADR “được tài trợ” là chứng chỉ lưu ký của Mỹ, do một ngân hàng lưu ký làm việc với một công ty nước ngoài và ngân hàng giám sát. Chúng được phát hành bởi các nhà môi giới hoặc đại lý sở hữu cổ phiếu thường của nước ngoài.
Trình tự phát hành chứng chỉ lưu ký
- Nhà đầu tư nước ngoài liên hệ với nhà môi giới Depositary Receipts để yêu cầu mua cổ phiếu của công ty phát hành chứng chỉ lưu ký.
- Nhà môi giới nước sở tại liên hệ với nhà môi giới tại thị trường trong nước của tổ chức phát hành cổ phiếu.
- Nhà môi giới trong nước mua cổ phiếu phổ thông tại thị trường chứng khoán trong nước.
- Lưu ký cổ phiếu phổ thông tại Tổ chức giám sát trong nước.
- Ngân hàng lưu ký thực hiện phát hành chứng chỉ lưu ký đại diện cho số cổ phần mua được.
- Ngân hàng lưu ký phát hành và phân phối DR dưới hình thức chứng chỉ hoặc bút toán ghi sổ (Clearstream/Euroclear).
- Nhà môi giới Depositary Receipts trao tay chứng chỉ lưu ký hoặc bút toán ghi có.
Sau khi phát hành, DR có thể được giao dịch trên thị trường tự do hoặc trên sàn chứng khoán quốc gia.
Kết luận
Qua bài viết này, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về chứng chỉ lưu ký và những lợi ích mà nó mang lại cho cả doanh nghiệp và nhà đầu tư. Chứng chỉ lưu ký không chỉ là công cụ hiệu quả để huy động vốn mà còn mở ra cơ hội đầu tư phong phú và đa dạng trên thị trường quốc tế.