Các nhà giao dịch và nhà phân tích thị trường liên tục nghiên cứu các xu hướng và mô hình để dự đoán các biến động giá tiếp theo. Phát hiện và xác định chính xác các mô hình giá và hiểu được chúng là yếu tố quan trọng để giao dịch thành công. Mô hình Vai Đầu Vai (Head and Shoulders) là một trong những mô hình quan trọng, có lịch sử đáng tin cậy trong phân tích kỹ thuật thị trường.
Bây giờ chúng ta sẽ đi vào chi tiết về mô hình Vai Đầu Vai là gì và cách có thể tận dụng mô hình này để đầu tư thành công!
Mô hình Vai Đầu Vai là gì?
Mô hình Vai Đầu Vai (Head and Shoulders) là một mô hình giá phát sinh trong xu hướng tăng, dự báo sự đảo chiều từ xu hướng tăng sang xu hướng giảm.
Trong xu hướng tăng, mô hình Vai Đầu Vai thường xuất hiện khi giá tạo ra ba đỉnh, trong đó:
- Đỉnh đầu (head) là cao nhất.
- Đỉnh vai trái (left shoulder) và vai phải (right shoulder) thường có chiều cao gần như nhau và thấp hơn đỉnh đầu.
Để hoàn thành mô hình Vai Đầu Vai, giá cần phá vỡ qua đường cổ (neckline) đã hình thành từ hai đáy của vai trái và vai phải. Đường cổ không nhất thiết phải là một đường ngang và chiều cao của hai đáy giữa không nhất thiết phải bằng nhau.
Mô hình này được đặt tên là Vai Đầu Vai vì hình dạng của nó như ba điểm chính trên biểu đồ tương tự như đầu và vai của một con người.
Những điều cần lưu ý về mô hình Vai Đầu Vai:
- Chiều cao của hai vai không nhất thiết phải bằng nhau.
- Đường cổ không nhất thiết phải là một đường ngang, có thể là đường chéo.
- Mô hình Vai Đầu Vai chưa hoàn thành cho đến khi giá phá vỡ đường cổ. Nếu giá không phá vỡ đường cổ, có thể xuất hiện các mô hình giá khác hoặc không có mô hình nào được hình thành.
Tìm hiểu các loại mô hình Vai Đầu Vai trong giao dịch
Sau khi đã tìm hiểu về khái niệm và đặc trưng cơ bản của mô hình Vai Đầu Vai, chúng ta có thể chia mô hình này thành hai dạng cơ bản như sau:
Mô hình Vai Đầu Vai Thuận
Mô hình Vai Đầu Vai thuận thường xuất hiện trong xu hướng tăng và báo hiệu sự đảo chiều từ xu hướng tăng sang xu hướng giảm.
Mẫu này được nhận dạng khi hành động giá có các đặc điểm sau:
- Giá đạt đỉnh cao (đầu), sau đó giảm xuống đáy (vai trái).
- Giá tiếp tục tăng lên vượt đỉnh đầu trước đó nhưng không xa, sau đó giảm trở lại.
- Cuối cùng, giá đi xuống và phá vỡ mức hỗ trợ.
Mô hình Vai Đầu Vai Ngược
Mô hình Vai Đầu Vai ngược (nghịch đảo) báo hiệu sự đảo chiều của thị trường từ xu hướng giảm sang xu hướng tăng. Đây là một mô hình hoàn toàn ngược lại so với Vai Đầu Vai thuận đã mô tả.
Mẫu này được nhận dạng khi hành động giá có các đặc điểm sau:
- Giá giảm xuống đáy, sau đó tăng lên.
- Giá giảm xuống dưới đáy trước đó, sau đó tăng trở lại.
- Giá giảm trở lại nhưng không xa như đáy thứ hai.
- Cuối cùng, giá đi lên và phá vỡ mức kháng cự (neckline) gần đỉnh của các đáy trước đó.
Đánh giá các ưu và nhược điểm mô hình Vai Đầu Vai
Mô hình Vai Đầu Vai (VĐV) là một trong những mô hình phân tích kỹ thuật phổ biến trong giao dịch Forex và chứng khoán. Mô hình này có những ưu điểm và nhược điểm như sau:
Ưu điểm
- Dễ dàng nhận biết đối với những nhà giao dịch có kinh nghiệm: Mô hình VĐV có cấu trúc rõ ràng và dễ phát hiện trên biểu đồ, giúp nhà giao dịch dễ dàng xác định điểm vào lệnh và dừng lỗ.
- Xác định rõ ràng lợi nhuận và rủi ro: Nhờ vào cấu trúc và các điểm mốc của mô hình, nhà giao dịch có thể dự đoán được khoảng cách từ điểm mở lệnh đến các mức mục tiêu và dừng lỗ.
- Tận dụng được các biến động lớn của thị trường: Mô hình VĐV thường có khung thời gian dài, cho phép nhà giao dịch hưởng lợi từ những chuyển động giá đáng kể từ mức giá mở cửa đến mức giá đóng cửa.
- Áp dụng được ở nhiều thị trường: Mô hình này có thể được áp dụng hiệu quả trong giao dịch ngoại hối và chứng khoán, với sự phổ biến và độ tin cậy cao.
Mặc dù được công nhận là một chỉ báo đáng tin cậy, không có gì đảm bảo rằng mô hình VĐV sẽ dẫn đến một đảo chiều xu hướng như đã dự đoán. Thị trường có thể phản ứng khác so với dự đoán của mô hình, đặc biệt khi các yếu tố khác ảnh hưởng đến xu hướng chung của thị trường.
Nhược điểm
Các nhà giao dịch mới có thể bỏ lỡ một số điều quan trọng: Mô hình Vai Đầu Vai có thể không luôn có neckline ngang; nó có thể bị lệch, điều này có thể làm cho các nhà giao dịch mới cảm thấy bối rối và dễ bỏ cuộc.
Khoảng cách dừng lỗ lớn: Đối với các biến động giá mạnh và kéo dài, khoảng cách dừng lỗ có thể trở nên lớn, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng trong quản lý rủi ro.
Sự di chuyển của neckline: Trường hợp giá đi xuống, neckline có thể bị phá vỡ và được kiểm tra lại, điều này có thể gây bối rối cho một số nhà giao dịch về sự phản ứng của thị trường.
Cách giao dịch tối ưu với mô hình Vai Đầu Vai
Mô hình Vai Đầu Vai (VĐV) là một mô hình phổ biến và dễ dàng nhận ra, có thể áp dụng trong cả thị trường chứng khoán và ngoại hối.
Dưới đây là hai phương pháp giao dịch hiệu quả với mô hình VĐV mà nhiều trader chuyên nghiệp tin dùng:
Bán ngay khi giá phá vỡ đường neckline
- Điểm vào: Đặt lệnh BÁN ngay khi giá phá vỡ đường neckline. Đây là điểm BÁN số 1 trên biểu đồ.
- Dừng lỗ và chốt lời: Áp dụng các nguyên tắc quản lý rủi ro như được minh họa trên biểu đồ.
Bán khi giá phá vỡ đường neckline và retest
- Điểm vào: Sau khi giá phá vỡ đường neckline, đặt lệnh BÁN khi giá quay lại retest đường này. Đây là điểm BÁN số 2 trên biểu đồ.
- Dừng lỗ và chốt lời: Tuân thủ các nguyên tắc quản lý rủi ro như thể hiện trên biểu đồ.
Lựa chọn cách nào để giao dịch với mô hình Vai Đầu Vai?
Cách 1:
Khi giá phá vỡ đường neckline, mô hình VĐV được xác nhận đã hoàn thành. Đặt lệnh BÁN ngay tại điểm phá vỡ giúp bạn không bỏ lỡ cơ hội vào lệnh. Tuy nhiên, điểm vào lệnh thường thấp hơn so với cách 2, vì vậy lợi nhuận có thể không cao như mong đợi.
Cách 2:
Khi giá phá vỡ đường neckline, chỉ BÁN khi giá retest neckline. Nếu giá quay lại retest trước khi tiếp tục xu hướng giảm, bạn có thể đạt được lợi nhuận cao hơn so với cách 1. Tuy nhiên, nếu giá không quay lại retest neckline mà giảm thẳng, bạn có thể bỏ lỡ cơ hội vào lệnh.
Bảng tóm tắt so sánh cách 1 và cách 2:
Như hầu hết các lựa chọn khác, không có cách nào được xem là tốt hơn một cách chắc chắn. Bạn nên thực hành và tìm ra phương pháp phù hợp nhất với bạn trên thực tế của thị trường.
Một số mẹo nhỏ khi ứng dụng Mô hình Vai đầu Vai trong chứng khoán
Nhận biết mô hình Đầu và Vai trên cả biểu đồ ngoại hối và chứng khoán đòi hỏi các hành động giống nhau, làm cho nó trở thành một công cụ linh hoạt cho mọi chiến lược giao dịch.
Dưới đây là một số mẹo nhỏ khi áp dụng mô hình vai đầu vai trong giao dịch chứng khoán:
- Xác định chính xác mô hình: Để giao dịch thành công với mô hình VĐV, nhà giao dịch cần phải xác định chính xác mô hình này trên biểu đồ. Điều này đòi hỏi sự chú ý đến chi tiết, đặc biệt là khi xác định đáy cổ và đỉnh giá trung tâm.
- Xác định thời điểm vào lệnh: Sau khi xác định mô hình, nhà giao dịch cần quan sát thị trường để đặt lệnh vào thời điểm phù hợp. Có thể chờ đợi đến khi giá vượt qua đường cổ và sau đó đợi đợt giảm giá tiếp theo để mở lệnh bán.
- Sử dụng các chỉ báo kỹ thuật khác: Mặc dù mô hình VĐV là một công cụ hữu ích trong phân tích kỹ thuật, nhưng nó không đứng độc lập. Nhà giao dịch nên sử dụng các chỉ báo khác như Moving Average (MA), Relative Strength Index (RSI) hay Fibonacci retracement để xác thực mô hình và tăng khả năng thành công.
- Quản lý rủi ro: Giao dịch luôn đi kèm với rủi ro. Nhà giao dịch cần quản lý rủi ro bằng cách sử dụng các cơ chế bảo vệ vốn như dừng lỗ và chốt lời. Đặc biệt, với mô hình vai đầu vai, việc đặt dừng lỗ ở trên đỉnh giá trung tâm và chốt lời ở mức đáy cổ điển là rất quan trọng.
- Xem xét khung thời gian phù hợp: Mô hình VĐV có thể áp dụng trên nhiều khung thời gian khác nhau. Tuy nhiên, cần xem xét kỹ thuật để đặt điểm cắt lỗ và mục tiêu lợi nhuận một cách chính xác, có thể là khung thời gian ngắn hạn hoặc dài hạn.
Các mẹo nhỏ khi ứng dụng mô hình vai đầu vai trong Forex
Cũng giống như các mẹo nhỏ áp dụng trong giao dịch chứng khoán, mô hình Vai Đầu Vai (VĐV) cũng rất hiệu quả trên mọi thị trường điện tử, cho phép bạn áp dụng các mẹo sau đây.
Tuy nhiên, các nhà giao dịch kỹ thuật có các phong cách và chiến lược giao dịch khác nhau trong thị trường ngoại hối. Hãy khám phá kỹ để xem liệu phân tích này có phù hợp với tính cách và chiến lược giao dịch của bạn không.
Khác biệt giữa Forex và thị trường chứng khoán là ở chỗ trong Forex, bạn có thể bán khống mà không cần sở hữu sản phẩm.
Dưới đây là các mẹo khi áp dụng mô hình VĐV trong Forex:
- Đánh lừa của thị trường: Khi mô hình VĐV hình thành, thị trường cho thấy dấu hiệu đảo chiều xuống. Bạn có thể bán khống thị trường dự đoán giá sẽ giảm. Tuy nhiên, nếu thị trường tiếp tục tăng cao hơn, bạn có thể bị dừng giao dịch với lệnh dừng lỗ.
- Cấu trúc và thời lượng của mẫu: Không phải mọi mô hình Đầu và Vai đều giống nhau. Điều quan trọng là phải xem xét cấu trúc thị trường chung và thời lượng của mẫu. Ví dụ, một mô hình VĐV mất 200 ngày để hình thành có thể có tác động lớn hơn so với một mô hình mất chỉ 20 ngày. Khi thị trường phá vỡ đường cổ, có thể xuất hiện áp lực bán mạnh từ những nhà giao dịch bị mắc kẹt, dẫn đến sự gia tăng các lệnh bán.
Cần làm gì khi Mô hình Vai đầu Vai tăng? (VĐV đảo ngược)
Mô hình Đầu và Vai nghịch đảo, hay còn được gọi là ‘mẫu hình Vai và Đầu ngược’, có cấu trúc giống với mô hình tiêu chuẩn nhưng bị đảo ngược.
Mô hình Vai Đầu Vai nghịch đảo thường xuất hiện trong một xu hướng giảm và cho thấy sự đảo ngược của xu hướng này khi các đáy cao hơn được tạo ra.
Đây là một mô hình phản ánh sự đảo ngược của xu hướng giảm giá và thường được sử dụng làm chỉ báo trong phân tích kỹ thuật. Khi giá đi xuống và chạm vào một điểm thấp (đáy), sau đó bắt đầu phục hồi và tăng lên. Sau đó, sự kháng cự của thị trường đẩy giá trở lại một đáy khác.
Mô hình hoàn thành khi giá tài sản vượt qua đường Neckline hoặc mức kháng cự. Sự phục hồi của giá trên Neckline sau vai phải được xem là điểm đột phá và báo hiệu sự hoàn thành của mô hình Đầu và Vai nghịch đảo.
Theo phương pháp truyền thống, bạn sẽ giao dịch mô hình Đầu và Vai nghịch đảo bằng cách mua khi giá vượt qua đường Neckline. Đồng thời, bạn cũng nên đặt lệnh dừng lỗ dưới điểm thấp nhất của vai phải để bảo vệ vị thế giao dịch.
Ví dụ thực tế trên thị trường của mô hình Vai Đầu Vai
Dưới đây là những ví dụ cụ thể để minh họa việc áp dụng mô hình Vai Đầu Vai trong giao dịch:
Ví dụ 1: Trong ví dụ này, bạn có thể SELL theo cả 2 cách vì khi giá phá vỡ neckline đã quay lại retest.
Ví dụ 2: Ở ví dụ này, bạn chọn áp dụng cách 2. Tuy nhiên, bạn đã bỏ lỡ cơ hội khi giá tiếp tục đi thẳng đến điểm Take profit mà không retest lại neckline.
Ví dụ 3: Trường hợp này là một ví dụ mà mô hình Vai Đầu Vai không hoạt động như mong đợi.
Sau khi giá phá vỡ neckline, giá ngay lập tức quay lại và đi vào mục tiêu là Stop loss.
Lời khuyên quan trọng: Luôn luôn tuân thủ việc đặt Stop loss và quản lý vốn để bảo vệ vị thế giao dịch của bạn.
Kết luận
Cuối cùng, điều quan trọng là bạn phải tuân thủ các giao dịch sao cho phù hợp với mức độ chấp nhận rủi ro của bạn và giúp bạn đạt được mục tiêu giao dịch của mình.
Mô hình Vai Đầu Vai đã được chứng minh là một mô hình đáng tin cậy trong lịch sử phân tích kỹ thuật. Đây là một trong những mẫu biểu đồ dễ nhận biết nhất và thường xuyên xuất hiện trên các biểu đồ giao dịch.
Không có mô hình biểu đồ nào là công cụ dự báo hoàn hảo 100% mọi lúc. Tuy nhiên, khi mô hình VĐV chính xác báo hiệu sự thay đổi xu hướng chính, nó thể hiện cơ hội kiếm lợi nhuận lớn tương ứng với mức độ rủi ro bạn đã chấp nhận.